موزه تاریخ علم و فناوری اسلامی استانبول و شهرگو
موزه تاریخ علم و فناوری اسلامی در استانبول، با نام "موزه تاریخ علم و فناوری در اسلام" یکی از مراکز فرهنگی و آموزشی برجسته است که به طراحی و اجرایی بودن ویژگی‌های بی‌نظیر خودش مشهور است. این موزه تنها جا نیست که نمونه‌هایی از اختراعات و پیشرفت‌های علمی و فناوری در دوران گذشته تمدن اسلامی را به نمایش می‌گذارد، بلکه با مجموعه‌ای که از قرن نهم تا شانزدهم میلادی می‌آید، به عنوان یکی از موزه‌های برجسته جهانی محسوب می‌شود.
این موزه در حومه پارک گلهانه و در ساختمان اصطبل امپراتوری سابق قرار گرفته است، که به وسعت ۳۵۰۰ مترمربع از فضای نمایشگاهی بهره می‌برد. با ۵۷۰ نمونه از ابزارها، وسایل و مدل‌ها، این موزه تلاش می‌کند تا به بازدیدکنندگان مجموعه‌ای جامع از تاریخچه و توسعه علم و فناوری در دوران اسلامی را ارائه دهد.
جایگاه این موزه در سطح جهانی نیز بی‌نظیر است؛ زیرا این اولین موزه تخصصی تاریخ علم و فناوری در ترکیه و دومین موزه جهان پس از فرانکفورت است که با مجموعه‌ای از اختراعات و دستاوردهای علمی-تاریخی در زمینه‌های مختلف از قرون وسطی تا دوران اواخر رنسانس راه‌اندازی شده است.
در موزه، کره زمین بازتولید شده است که از مهم‌ترین دستاوردهای علمی-تاریخی جغرافیای عربی-اسلامی است و به عنوان مرکزی مهم برای بازدیدکنندگان قرار دارد. این بازتولید به دقت جغرافیای جهان را به تصویر می‌کشد که در زمان خلیفه المعمون (حکومت ۸۱۳-۸۳۳ میلادی) ایجاد شده است.
نقشه جهان نیز در موزه به نمایش گذاشته شده است که با طرح کروی شکلی که از طرف خلیفه المعمون ایجاد شده است، به دقت جغرافیای جهان را در آن زمان نشان می‌دهد.
تحقیقات پیچیده و دقیق دکتر فوات سزگین نیز اکتشافات و پردازش‌های علمی-تاریخی معنی‌داری را به همراه داشته است، که این امر باعث شده تا موزه تاریخ علم و فناوری اسلامی در استانبول به عنوان یک مقصد فرهنگی و آموزشی بی‌نظیر شناخته شود.
از موزه علوم اسلامی و تاریخ فناوری استانبول بیشتر بدانید!
موزه علوم اسلامی و تاریخ فناوری استانبول، یکی از جواهرات فرهنگی و آموزشی این شهر و جهان است. این موزه با نام رسمی "موزه علوم و فناوری در تاریخ اسلام" شناخته می‌شود و در ارائه کپی نمونه‌هایی از اختراعات و دستاوردهای تمدن اسلامی از قرن نهم تا شانزدهم، بی‌نظیر است. بازدیدکنندگان این موزه فرصت دارند تا به دنیایی از تکامل و پیشرفت در شاخه‌های مختلف علمی در تمدن اسلامی سرزده شوند.
افتتاح این موزه در سال 2008 صورت گرفته است و در ساختمان اصطبل‌های سابق شاهنشاهی در پارک گلهانه، در کنار کاخ موزه توپکاپی واقع شده است. با مساحتی بالغ بر ۳۵۰۰ مترمربع، این نمایشگاه بیش از ۵۷۰ نمونه از ابزارها، دستگاه‌ها و مدل‌های مختلف را به نمایش می‌گذارد. با این ویژگی‌های خاص، این موزه اولین موزه در ترکیه و دومین موزه در جهان پس از موزه فرانکفورت است که با این مجموعه گرانبها از اثار علمی-تاریخی شهرت دارد.
بیشتر از این نمونه‌ها توسط مؤسسه تاریخ علوم اسلامی عربی در دانشگاه یوهان ولفگانگ گوته فرانکفورت تهیه شده‌اند، که براساس توصیفات و تصاویر موجود در منابع مکتوب و برخی از اصل آثار باقی‌مانده، با دقت و حساسیت بالا بازسازی شده‌اند.
از جمله آثار برجسته در این موزه، بازسازی‌هایی از نقشه‌ها و کتب جغرافیایی عربی-اسلامی است که نقشه جهان توسط خلیفه المعمون ایجاد شده و دقت جغرافیایی جهان را در آن زمان به تصویر می‌کشد. همچنین، تحقیقات علمی-تاریخی سختگیرانه دکتر فوات سزگین در ایجاد و بازسازی این آثار، این موزه را به یک مرکز برجسته برای آموزش، تفریح و ترویج فرهنگ علمی و تاریخی تبدیل کرده است.
فضای خارجی موزه علوم اسلامی و تاریخ فناوری استانبول
هنگام ورود به فضای خارجی موزه علوم اسلامی و تاریخ فناوری استانبول، شما به طور فوری با یک جلوه تحسین برانگیز روبرو می‌شوید. یک کره زمین بزرگ، که به دقت و با ویژگی‌های هیجان‌انگیز، در باغ موزه قرار دارد، نخستین چیزی است که چشمان شما را جلب می‌کند و همین موضوع باعث ایجاد حس هیجان و تعجب در شما خواهد شد. این بازسازی مهمی است که به عنوان یک دستاورد بزرگ در طول سنت علمی اسلامی شناخته می‌شود.
نقشه‌ای که روی این کره زمین به نمایش درآمده، به طرز شگفت‌انگیزی دقیق است. این نقشه، بر اساس دستور خلیفه آل مأمون در قرن نهم ساخته شده است و نشان‌دهنده توانایی و دقت فراوان علمای زمان در زمینه جغرافیا و علوم فلکی است.
در ادامه، یک دیگر از جذابیت‌های فضای خارجی این موزه، باغ گیاه‌شناسی ابن‌سینا است. این باغ که از نام بزرگترین پزشک و فیلسوف ایرانی، یعنی ابن‌سینا، الهام گرفته شده، شامل ۲۶ نوع گیاه دارویی است که در جلد دوم کتاب "الکانون فی‌الطب" ابن‌سینا ذکر شده است. این باغ نه تنها یک نماد از میراث علمی و پزشکی اسلامی است، بلکه یک مکان آموزشی و الهام‌بخش برای بازدیدکنندگان این موزه نیز محسوب می‌شود.
فضای داخلی موزه علوم اسلامی و تاریخ فناوری
در فضای داخلی موزه علوم اسلامی و تاریخ فناوری، با دو طبقه طراحی شده است که هر کدام از آن‌ها تجربه‌های یکتا و جذابی را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. در طبقه اول، شما با مجموعه‌ای از نقشه‌ها و مدل‌ها مرتبط با علوم مختلف اسلامی درگیر خواهید شد. این شامل موضوعاتی مانند معادن، فیزیک، ریاضیات و هندسه، شهرسازی و معماری، اپتیک، شیمی و جغرافیا می‌شود. این نقشه‌ها و مدل‌ها به شما این امکان را می‌دهند که تاریخچه و توسعه علوم مختلف را در تمدن اسلامی به طور دقیقتر بشناسید و به تاریخچه غنی این تمدن سرزمین پی ببرید.
در طبقه دوم، یک تالار سینما وجود دارد که به شما اجازه می‌دهد تا تصاویر و فیلم‌های مختلفی از موزه و اجناس نمایش داده شده در آن را مشاهده کنید. اینجا نمایش‌های مربوط به موضوعاتی همچون نجوم، فناوری ساعت، دریانوردی، گروه فناوری مبارزه و پزشکی برگزار می‌شود. همچنین، در تمام سالن‌های نمایشگاه موزه، مدل‌های مختلفی از آثار دانشمندان اسلامی به نمایش گذاشته شده است.
نمونه‌هایی که می‌توانید در موزه دیدن کنید شامل موارد زیر است:
- ساعت مکانیکی Takiyeddin از سال 1559
- ساعت فیل و هاكاماتی از كتاب الكزری (از سال 1200)
- افلاک‌نما ابو سعید Es-Siczi
- کره آسمانی Abdurrahman es-Sufi
- اوستورلاب Khidr al-Houcendi
- - مقیاس دقیق ساخته شده توسط عبدالرحمن الحازینی در قرن دوازدهم
- کتاب الکانون فی طب کتابی است طبی نوشته ابن‌سینا
این نمونه‌ها نه تنها به شما این امکان را می‌دهند که با دستاوردهای علمی و فناوری اسلامی آشنا شوید، بلکه یک نگاه نزدیکتر به ارث فرهنگی و تمدن این منطقه را نیز به شما می‌تواند نشان دهد.
نجوم
بخش نجوم از موزه علوم اسلامی و تاریخ فناوری استانبول، با پرداختن به یکی از قدیمی‌ترین علوم جهان، یعنی نجوم، توجه همه را به خود جلب می‌کند. در این بخش، مینیاتورهایی از رصدخانه‌های معروف اسلامی، اسطرلاب‌ها، کره‌های جهانی و تجهیزات اندازه‌گیری به نمایش گذاشته شده است. این مجموعه نه تنها به شما این امکان را می‌دهد که با تاریخچه و توسعه نجوم در تمدن اسلامی آشنا شوید، بلکه به شما اجازه می‌دهد تا با زیبایی‌های فناوری و علم در زمینه نجوم در این دوران آشنا شوید.
بخش ساعت و دریا نیز به یکی از جذاب‌ترین بخش‌های موزه تبدیل شده است. این بخش شامل ساعت‌های آفتابی، ساعت‌های طراحی شده توسط الجزاری و بیرونی، ساعت‌های مکانیکی تقیال الدین، و ساعت‌های لوستری و شمعی اندلس دوازده دری است. همچنین، تجهیزات دریایی مختلف نیز در این بخش به نمایش گذاشته شده‌اند.
در بخش گروه فیزیک، مدل‌های مقیاس ابزارها و ابزارهایی که در کتاب‌های معروفی همچون "جزری" و "الحیل" شرح داده شده‌اند، به دیدن می‌خورند. این موارد شامل پمپ‌های مختلف، پیچ‌درب با چند پیچ، موبایل پرپتووم، آسانسور قیچی شکل و سیستم قرقره بلوک و تکل می‌شود.
ساعت فیل، یکی از آثار برجسته در این بخش است که توسط الجزاری، اولین دانشمند در زمینه سایبرنتیک و رباتیک، ایجاد شده است. او این ساعت را به عنوان نمادی از جهانی بودن اسلام که از اسپانیا تا خاورمیانه را در بر می‌گیرد، خلق کرده است. ساعت فیل که با زیبایی و دقت خود توجه همه را به خود جلب می‌کند، در سالن ورودی موزه به بازدیدکنندگان خوش‌آمد می‌گوید و نمادی از میراث فرهنگی و علمی اسلامی است.