مسجد هرکای شریف استانبول و شهرگو
مسجد هرکایی شریف در استانبول، نزدیک محتسب اسکندری، در محلهی فاتیح واقع شده است. این مسجد بهفرمان سلطان عبدالمجید، فرمانروای عثمانیها، ساختهشده است. ساختمان این مسجد در سال ۱۸۴۷ آغاز شده و در سال ۱۸۵۱ به پایان رسیده است.
اهمیت این مسجد به حفظ و نگهداری از خرقهی حضرت محمد، پیامبر اسلام، برمیگردد. به همین دلیل، این مسجد به نام "هرکایی شریف" (Hırka-i Şerif) شناخته میشود، که به معنای خرقه مقدس است. خرقهی مذکور در این مسجد هر سال در ماه رمضان به نمایش گذاشته میشود، تا بازدیدکنندگان بتوانند آن را مشاهده کنند.
در گذشته، این مسجد به عنوان مرکزی برای فعالیتهای مختلف خدماتی و اجتماعی عمل میکرده است. در اطراف این مسجد، ساختمانهای مختلفی نیز وجود داشته است، از جمله خانههای کارمندان و سربازخانهای که به منظور استراحت سربازان بودهاند.
به طور کلی، مسجد هرکایی شریف به عنوان یکی از نمادهای تاریخی و مذهبی استانبول، جایگاه ویژهای دارد و به عنوان یک مرکز مهم در فرهنگ و تاریخ این شهر شناخته میشود.
معماری مسجد هرکایی شریف استانبول
مسجد هرکایی شریف، با شکلی هشتضلعی طراحی شده است، به طوری که در مرکز این هشتضلعی، یک گنبد قرار دارد که دارای هشت پنجره است. این گنبد با دو گل دستهی زیبا در اطرافش تزئین شده است، که به آن زیبایی و شکوه بیشتری میبخشد.
حیاط مسجد هرکایی شریف دارای سه درب بزرگ و مجلل است که به سمت داخل مسجد باز میشوند. یکی از این دربها، که شرقیترین آن است، دارای یک سنگنوشته است که توسط استاد خطاط معروف به نام کازاکر ایزدین، نام سلطان عبدالمجید را حکاکی کرده است. همچنین، زیر گنبد مسجد، هشت سنگنوشته دیگر وجود دارد که نیز بهوسیلهی همین هنرمند برای زیبایی و افزایش جلال مسجد حکاکی شدهاند.
گنبد این مسجد قطری به طول ۱۱٫۵ متر دارد که به این ترتیب از جنبهی معماری، گنبدی نسبتاً بزرگ به حساب میآید. همچنین، در محراب و منبر این مسجد، سنگکاریهای زیبا و دلنشینی انجام شده است، که همگی از جنس سنگ سماق بوده و زیبایی و ارزش هنری مسجد را به نمایش میگذارند.
یادگار منسوب به اویس قرنی
مسجد خرقه شریف (Hırka-i Şerif Cami) در استانبول، در منطقهی فاتیح قرار دارد، در قسمت اروپایی شهر، در یکی از خیابانهای فرعی و روبروی مسجد سلطان محمد فاتیح. این مسجد بهخصوص برای حفظ و نگهداری عبای منسوب به پیامبر اسلام، صلی الله علیه و آله، ساخته شده است.
این عبا که در سال ۱۵۱۶ میلادی به استانبول آورده شده بود، مدتی طولانی در یکی از کاخهای امپراتوری عثمانی نگهداری شد و از آنجا بیرون نیامد. طبق روایات، این خرقه همان عبایی است که رسول خدا به پیروان خود توصیه کرده بود تا آن را به اویس قرنی بدهند، اما اویس قرنی موفق به ملاقات پیامبر نشد. بنابراین، این عبا نزد برادران اویس باقی ماند که به سوی شمال عراق حرکت کردند و در نهایت به آناتولی و بهویژه منطقه کوش آداسی رفتند. بعداً نوادگان آنها به شهر استانبول رفته و در آنجا از احترام و عزت فراوانی برخوردار شدند. این عبا از آنجا از طریق ۵۹ نسل از نوادگان اویس قرنی حفظ شد تا به شهر استانبول برسد.
مسجد خرقه شریف به عنوان یکی از نمادهای تاریخی و مذهبی استانبول، جایگاه ویژهای دارد و بهویژه برای پیروان اهل سنت، محل مهمی برای زیارت و عبادت است.
نمایش عمومی خرقه شریف پیامبر
خرفه شریف در مسجد هرکایی در آغاز بصورت عمومی مورد بازدید و نمایش گذاشته نمیشد و در جعبه مخصوص نگهداری میشد. اما وقتی که سلطان عبدالحمید دوم به قدرت رسید، دستور داد که خرقه شریف در ماه مبارک رمضان در معرض دید عموم قرار گیرد.
در اجرای این دستور، صندوقی که خرقه در آن نگهداری میشد، باز شد و خرقه بیرون آورده شد و در یک سالن مخصوص که برای این منظور ساخته شده بود، قرار گرفت. از آن زمان به بعد، در تمام ایام ماه مبارک رمضان، خرقه شریف در معرض دید عموم قرار گرفت تا مردم از آن برای تبرک بهرهمند شوند.
با توجه به نگهداری طولانی مدت این عبا در داخل جعبه، برخی از بخشهای آن به دلیل نگهداری نامناسب آسیب دیده بودند و مرمت آن حدود دو سال به طول انجامید. مرمتگران در این روند کشف کردند که خرقه کاملاً عاری از هر گونه میکروبی است که معمولاً در لباسها و منسوجات قدیمی دیده میشود.
علاوه بر خرقه شریف، مسئولان مسجد مجموعهای از آثار و لوازم دیگر نیز که منسوب به دوران پیامبر اسلام، مانند تار موهای ایشان و تکهای از پوشش درونی و بیرونی کعبه، را به نمایش گذاشتهاند. این مسجد در ماه رمضان، درهای خود را به روی بازدیدکنندگانی که مایل به دیدن خرقه شریف در طول روز تا اذان مغرب هستند باز میکند و شاهد حضور گسترده بازدیدکنندگانی است که در صفهای طولانی منتظر میمانند. تخمین زده میشود که سالانه بیش از یک میلیون نفر از سراسر ترکیه و دیگر کشورها، برای بازدید به این مسجد میآیند.